Viðurkenningar fyrir árangur í orkuskiptum ríkisflotans

Í nýrri aðgerðaáætlun í loftslagsmálum er að finna aðgerð sem nefnist Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030. Þessi aðgerð felur einfaldlega í sér að ríkisstofnanir og ríkisfyrirtæki klára orkuskipti í sínum flota fyrir árið 2030 þ.e. í flokki fólksbíla og sendibíla. Sem sagt að allar fólks- og sendibifreiðar í eigu og notkun ríkisins keyri að fullu á íslenskri, endurnýjanlegri orku í lok árs 2029. Lykilatriði er einfaldlega að rafknúnar samgöngur eru að jafnaði hagkvæmari þegar kaup og rekstur er borin saman við bensín- og dísilbíla.

Aðgerðaráætlun var m.a. unnin í góðu samstarfi við Bílgreinasambandið sem eru samtök atvinnurekenda í sölu ökutækja, vöru og þjónustu þeim tengdum. Sérfræðingar þar töldu enga tæknilega annmarka á því að rafknúin ökutæki, í flokki fólks- og sendibíla, gætu tekið við jarðefnaeldsneytisbílum í starfsemi ríkisins á næstu sex árum. Ef einhverjir bílar henta ekki í dag þá mun það örugglega breytast á næstu sex árum með nýjum tegundum rafbíla.

Orkuskipti í samgöngum hjá ríkinu eru ekki á neinum byrjunarreit og stór hluti stofnana þegar byrjaður á þessari vegferð. Nú þurfa forstöðumenn ríkisstofnana, ef þeir eru ekki þegar búnir að því, að setja upp orkuskiptaáætlun til 2030 og festa í sessi reglur um kaup á samgönguþjónustu sem tryggir nýtingu á rafknúnum ökutækjum sem nota íslenska og mengunarlausa raforku.

Til að fylgja á eftir þessari aðgerð hefur Orkustofnun komið á hvatakerfi sem veitir viðurkenningar fyrir árangur í orkuskiptum bílaflota hjá ríkisstofnunum og -fyrirtækjum. Unnið er út frá gögnum Samgöngustofu yfir ríkisbifreiðar og skoðað hlutfall hreinorkubíla í flotanum. Viðurkenningin er á formi veggspjalds sem er skafmiði þar sem stofnanir skafa nýtt dekk þegar áfanga er náð. Hugmyndin af viðurkenningunni er að gefa stofnunum og fyrirtækjum tól til að sýna fram á  árangur í orkuskiptum og sömuleiðis fyrir starfsmenn að sjá hver staðan er hverju sinni. Lagt er upp með að veggspjaldið verði hengt upp á vinnustöðum og fagnað verði svo með starfsmönnum þegar nýr áfangi næst.

Á ársfundi Orkustofnunar voru fyrstu viðurkenningar veittar. Alls fengu 24 stofnanir og fyrirtæki boð um að koma og veita viðurkenningunnnu viðtöku. Í þessum fyrsta áfanga er horft til bílaflota sem eru 5 bílar eða fleiri. Fyrstu viðurkenninguna fengu Heilbrigðisstofnun Suðurnesja en það er sú stofnun sem hefur náð bestum árangri í orkuskiptum bílaflotans og fyrsta stofnun ríkisins til að að ná plantínudekkinu. Helga Hauksdóttir veitti viðurkenningunni viðtöku fyrir hönd þeirra með henni var umhverfis- orku og og loftslagsráðherra Guðlaugur Þór Þórðarson sem tók við viðurkenningu fyrir Umbra - Þjónustumiðstöð stjórnarráðsins sem eru komin með gulldekkið.

Hafþór Ingi Þorgrímsson mætti fyrir hönd lögreglustjórans á Vesturlandi. Þeirra starfsemi er dæmi um krefjandi bifreiðanotkun þar sem rafbílar þurfa að dekka stórt athafnasvæði við erfiðar aðstæður. Rafbílarnir hafa reynst vel og sparað mikinn eldsneytis- og viðhaldskostnað.

Í fyrsta skipti verða mánaðarleg gögn um eldsneytissölu aðgengileg.

Í fyrsta skipti verða mánaðarleg gögn um eldsneytissölu aðgengileg. Þessi gögn veita mikilvægar upplýsingar um þróun eldsneytisnotkunar og losun gróðurhúsalofttegunda. Söluaðilar eldsneytis á Íslandi skila mánaðarlega gögnum til Orkustofnunar um sölu á eldsneyti og þessi gögn verða uppfærð reglulega og birt aðeins tveim mánuðum síðar. 

Gögnin eru flokkuð í fimm megin notkunarflokka: vegasamgöngur, fiskiskip, siglingar, flug og aðrar notkunargreinar. Einnig er birt samtala allra flokka. Fyrir hvert gagnasett eru birt tvenn gröf, sem annars vegar sýnir söluna eftir mánuðum og orkugjöfum og hins vegar uppsafnað magn selds jarðefnaeldsneytis á árinu 2023 og það sem af er 2024. 

Gögnin hafa lifandi tengingu við gagnagrunn Orkustofnunar og geta því tekið breytingum ef leiðréttingar berast frá söluaðilum. Samhliða birtingunni er opnað á gagnatengingu (API) sem gefur öllum sem vilja aðgang að þeim gögnum sem liggja til grundvallar. 

Notkun jarðefnaeldsneytis veldur stærstum hluta losunar gróðurhúsalofttegunda sem er á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda í loftslagsmálum. Því er mikilvægt að hafa aðgang að rauntímagögnum um þróun á sölu jarðefnaeldsneytis til að fylgjast með framvindu þessara markmiða. 

Fyrsta heila árið sem mánaðarleg gögn ná yfir er 2023 og nú hefur Orkustofnun safnað gögnum til júlí 2024. Gögnin sýna að sala jarðefnaeldsneytis hefur aukist um 5% fyrstu sjö mánuði ársins miðað við sama tímabil árið áður. 

Aukin eldsneytisnotkun í flugumferð og öðrum flokkum 

Þegar gögnin eru skoðuð eftir notkunarflokkum kemur í ljós að mesta aukningin í magni er í flugsamgöngum, þar sem notkun jókst um 11 ktoe (þúsund tonn olíuígilda), eða um 4% frá fyrra ári. Hlutfallslega er aukningin mest í flokknum „annað“, þar sem 23% aukning varð, eða 7 ktoe. Það má að mestu rekja til skerðingar á ótryggri raforku til fjarvarmaveitna og fiskimjölsverksmiðja. 

Þrátt fyrir aukningu í flestum flokkum er notkun jarðefnaeldsneytis í vegasamgöngum að minnka. Á fyrstu sjö mánuðum ársins varð 4% samdráttur í vegasamgöngum, sem nemur 6 ktoe. Þessi samdráttur bendir til þess að orkuskipti í vegasamgöngum séu farin að skila árangri, þrátt fyrir fjölgun ökutækja og aukna umferð. 

Þrátt fyrir framfarir í vegasamgöngum er enn langt í að markmiðum Parísarsamkomulagsins verði náð. Ef sama notkunarmynstur heldur áfram gæti ársnotkun jarðefnaeldsneytis í vegasamgöngum árið 2024 orðið um 290 ktoe, sem er nokkuð meira en notkunin var árið 2005, viðmiðunarár skuldbindinga Íslands. Á því ári nam notkunin 254 ktoe. 

Ísland hefur skuldbundið sig til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 29% fyrir árið 2030 miðað við 2005. Líklega munu þær skuldbindingar hækka í um 40%. Ef jarðefnaeldsneytisnotkun í vegasamgöngum á að standa undir þessu markmiði þarf hún að vera um helmingi minni en notkun 2024 stefnir í, eða 10% samdráttur á hverju ári frá og með 2025, sem þýðir að notkunin þarf að minnka um rúm 20 ktoe ár hvert. 

Myndræn samantekt á mánaðarlegum gögnum má nálgast hér:  

 https://orkustofnun.is/orkuskipti/eldsneytisnotkun/eldsneytistolur 

Aðgangur að API gagnatenginu má nálgast hér: https://docs.orkustofnun.is/  

Mánaðarleg eldsneytisgögn nú aðgengileg

Orkustofnun hefur veitt Landsvirkjun nýtt virkjunarleyfi til raforkuframleiðslu í Sigöldu

Orkustofnun hefur veitt Landsvirkjun nýtt virkjunarleyfi til raforkuframleiðslu í Sigöldu.

Virkjunarleyfið og fylgibréf leyfisins er að finna á vef Orkustofnunar, sjá https://orkustofnun.is/licenses/OS-2024-L014-01. 

Ákvarðanir Orkustofnunar er lúta að veitingu, endurskoðun eða afturköllun leitar,- rannsóknar- og nýtingarleyfa eru kæranlegar. Nánari upplýsingar um kæruleiðir er að finna í leyfinu.

Raforkueftirlitið hefur birt nýjar leiðbeiningar sem snúa að flokkun kostnaðar vegna rannsóknar- og þróunarverkefna í tengslum við raforkudreifingu og flutninga. Þessar leiðbeiningar eru í samræmi við 3. mgr. 12. og 17. gr. raforkulaga.

Styðja við nýsköpun og framfarir á sviði dreifingar og flutnings orku á Íslandi

Veita aðstoð til verkefna sem eru á hugmynda- eða frumstigi þróunar.

Skilgreina reglur um hvað telst til viðurkennds kostnaðar.

Raforkueftirlitið barst tvennar umsagnir frá RARIK varðandi leiðbeiningar þessar og hefur ROE tekið tillit til þeirra við gerð lokaútgáfunnar. Engar aðrar umsagnir bárust ROE vegna leiðbeininganna.

Leiðbeiningunum er ætlað að tryggja að kostnaður við rannsóknar- og þróunarverkefni, sem fellur undir flutningsfyrirtæki og dreifiveitur, sé rétt flokkaður sem viðbótarrekstrarkostnaður. Þetta ætti að auðvelda fyrirtækjunum að vinna að nýsköpun og þróun á sviði orkumála.

Hægt er að nálgast leiðbeiningarnar á heimasíðu Raforkueftirlitsins hér.

Menu

Leiðbeiningar um flokkun kostnaðar vegna rannsóknar- og þróunarverkefna