Samkvæmt 2. tölul. 3. mgr. 12. gr. og 17. gr. raforkulaga, nr. 65/2003, skal arðsemi flutningsfyrirtækisins og dreifiveitna af flutnings- og dreifistarfsemi vera sem næst vegnum fjármagnskostnaði, að teknu tilliti til skatta og að frátöldum verðlagsbreytingum. Í ákvæðinu er með nánari hætti fjallað um með hvaða hætti slík arðsemi skuli fundin út. Þá segir einnig að arðsemin skuli ákvörðuð að fengnu mati sérfróðra aðila. 

Í reglugerð nr. 192/2016, frá 1. mars 2016, er með nánari hætti fjallað um það hvernig reikna skuli út veginn fjármagnskostnað sem vísað er til í raforkulögum. Jafnframt segir í reglugerðinni að Orkustofnun, nú Umhverfis – og orkustofnun, geti að fengnu áliti sérfróðra aðila og að höfðu samráði við hagsmunaaðila, sbr. 3. mgr. 12. gr. og 3. mgr. 17. gr. raforkulaga, lagt fram tillögu til ráðherra um endurskoðun fastra matsbreytna samkvæmt reglugerðinni ef stofnunin telur tilefni til þess, s.s. vegna sérstakra aðstæðna á markaði. 

Sérfróðir aðilar skv. 1. mgr. eru tilnefndir af Umhverfis- og orkustofnun og skulu þeir hafa sérfræðiþekkingu á sviði fjármála og fjármagnskostnaðar. Við mat hinna sérfróðu aðila ber þeim að hafa samráð við framleiðendur raforku, neytendur, stórnotendur, dreifiveitur og Landsnet.  

Forstjóri Umhverfis – og orkustofnunar og sviðsstjóri Raforkueftirlitsins hafa nú skipað sérfróða aðila í nefnd um endurskoðun fastra matsbreytna og er nefndin skipuð eftirtöldum aðilum.  

Dr. Hersir Sigurgeirsson, prófessor við Háskóla Íslands 

Perla Ösp Ásgeirsdóttir, framkvæmdastjóri Eflingar 

Margit Johanne Robertet, forstöðumaður framtakssjóða Kviku eignastýringar  

Arna G. Tryggvadóttir, sviðsstjóri endurskoðunar hjá PwC.  

Samráðsfundur verður haldinn 15. janúar nk. þar sem hagsmunaaðilum er gefinn kostur á að koma á framfæri sínum sjónarmiðum. Aðilar geta sent nefndinni erindi fyrir fundinn á raforkueftirlit@uos.is auk þess sem hagsmunaðilum er gefinn kostur á að senda gögn og greiningar til 31. janúar 2026, en bent er á að nefndin hefur einungis það lögbundna hlutverk að fjalla um fastar matsbreytur í samræmi við 7. gr. reglugerðar nr. 192/2016. Ekki er gert ráð fyrir erindum um önnur atriði.  

Að loknum samráðsfundi mun nefndin hefja vinnu við að meta forsendur fyrir endurskoðun fasta matsbreytna á grundvelli þeirra sjónarmiða sem lögð hafa verið fram af hálfu hagsmunaaðila. 

Skipun WACC – nefndar  

Raforkueftirlitið hefur lokið yfirferð yfir uppfærða Tæknilega tengiskilmála Raforkudreifingar, TTR, ásamt viðeigandi teikningum. Uppfærðir skilmálar hafa verið í vinnslu hjá dreifiveitum rafmagns um nokkurra ára skeið og væri uppfærslu þeirra nú lokið af hálfu dreifiveitna.

Í samræmi við 4. mgr. 16. gr. raforkulaga skulu dreifiveitur í samráði við notendur setja almennar reglur um rekstur og stýringu raforkudreifingar sem Raforkueftirlitið samþykkir. Raforkueftirlitið hefur farið yfir innsend drög að tengiskilmálunum ásamt viðeigandi teikningum og gerir ekki athugasemdir við útgáfuna.

Raforkueftirlitið fagnar því að dreifiveiturnar hafi endurskoðað tengiskilmálana á vettvangi Samorku og komist að sameiginlegri niðurstöðu. Þessi vinna er afar mikilvæg í ljósi örrar tækniþróunar síðustu ár.

Uppfærð útgáfa af Tæknilegum tengiskilmálum Raforkudreifingar er nú birt á heimasíðu Raforkueftirlitsins ásamt viðeigandi teikningum. Jafnframt má hér finna ákvörðunarbréf.

Raforkueftirlitið samþykkir Tæknilega tengiskilmála Raforkudreifingar TTR

Raforkueftirlitið vill vekja athygli á því að umhverfis-, orku og loftslagsráðherra hefur lagt fram frumvarpi á 157. löggjafarþingi (191. mál) til breytinga á raforkulögum nr. 65/2003 (raforkuviðskipti).

Tilgangur frumvarpsins er að mæla fyrir um tilteknar hátternisreglur í raforkuviðskiptum til að stuðla að gagnsæi og heiðarleika á heildsöluorkumarkaði. Jafnframt er tilgangur frumvarpsins að setja lagaramma um starfsemi viðskiptavettvangi raforku, lýsa hlutverki þeirra og skyldum sem fara með slíka starfsemi og efla eftirlit Raforkueftirlitsins.

Lagt er til að lögfest verði ákvæði að fyrirmynd nokkurra gerða Evrópusambandsins á sviði raforkuviðskipta, aðlöguð að íslenskum heildsöluorkumarkaði. Ákvæði frumvarpsins um upplýsingaskyldu og bann við markaðssvikum á sér fyrirmynd í reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 1227/2011 um heildstæðan og gagnsæjan heildsöluorkumarkað (hér eftir REMIT-reglugerðin). REMIT-reglugerðin er rammagerð sem síðan er útfærð nánar með framseldum gerðum. Þá hefur Samstarfsstofnun eftirlitsaðila á orkumarkaði (ACER) það hlutverk að tryggja samræmda túlkun og framkvæmd ákvæða með ýmsum hætti, t.d. útgáfu leiðbeinandi tilmæla og beitingu stjórnvaldssekta.

Leiðbeinandi tilmæli veita nánari skýringar á ákvæðum laga og reglna, og eru til leiðbeininga um hvað telst til heilbrigðra og eðlilegra viðskiptahátta. Tilmælin gefa aðilum fyrirsjáanleika um það hvernig eftirlitsyfirvöld túlka og beita ákvæðum laga og reglugerða.

Í samræmi við uppbyggingu REMIT-reglugerðarinnar og afleiddra heimilda gerir meginefni frumvarpsins ráð fyrir að lögfesta tiltekin rammaákvæði að fyrirmynd REMIT-reglugerðarinnar í lög. Í 20. gr. j. er síðan lagt til að ráðuneytið sé heimilt að útfæra nánari framkvæmd í reglugerð, og að Raforkueftirlitið skuli birta leiðbeiningar um reglufylgni við framangreind rammaákvæði.

Á Íslandi hefur Raforkueftirlitið eftirlit með raforkuviðskiptum og getur gefið leiðbeinandi tilmæli þar um eða beitt stjórnvaldssektum. Sérstaða íslenska heildsöluorkumarkaðarins felst í einangruðu raforkukerfi þar sem 99.7% af framleiðslu á sér stað með endurnýjanlegri orku og stórri hlutdeild stórnotanda í samanburði við almenna notendur. Inntak leiðbeininga ACER um túlkun og beitingu REMIT-reglugerðarinnar lúta að öðrum aðstæðum en eru til staðar hér á landi, þ.e. viðskipti yfir landamæri þar sem hærra hlutfall óendurnýjanlegrar orku hefur áhrif á verðmyndun. Leiðbeiningar ACER veita því íslenskum markaðsaðilum takmarkaðan fyrirsjáanleika og er nauðsynlegt að leiðbeinandi tilmæli um ákvæði í íslenskum lögum sem eiga fyrirmynd sína að sækja til REMIT-reglugerðarinnar, séu aðlöguð að sérstöðu íslenska heildsöluorkumarkaðarins. Leiðbeiningar Raforkueftirlitsins á grundvelli 20. gr. j. munu taka mið af framangreindu.

Raforkueftirlitið upplýsir hér með hagsmunaaðila um verkáætlun eftirlitsins og tækifæri til samráðs við gerð leiðbeininga á grundvelli 6. gr. frumvarpsins. Verkáætluninni hefur verið skipt upp í fjóra áfanga, skipt upp eftir efnistökum.

Um er að ræða áætlun sem getur tekið breytingum á síðari stigum málsins. Raforkueftirlitið áskilur sér rétt til að breyta áætlun komi í ljós ríkar ástæður sem réttlæta slíka breytingu.

Verkefnaáætlun Raforkueftirlitsins vegna vinnslu leiðbeininga um viðskipti á heildsöluorkumarkaði

Raforkueftirlitið hefur lokið setningu tekjumarka sérleyfisfyrirtækja fyrir tímabilið 2026 til 2030. Tekjumörk setja sérleyfisfyrirtækjum í flutningi og dreifingu raforku mörk varðandi leyfðar tekjur og útgjöld.

Settur rekstrar- og launakostnaður sérleyfisfyrirtækja raforku fyrir tímabilið 2026 til 2030 með tilliti til vísitölu neysluverðs í maí 2025 (651,0) og launavísitölu í maí 2025 (1.084,6) er eftirfarandi:

Rafmagn er flutt frá virkjunum af flutningsfyrirtækinu og síðan dreift áfram á hverju svæði af dreifiveitum. Flutningsfyrirtæki og dreifiveitur hafa sérleyfi á sinni starfsemi og eru tekjur þeirra því ákvarðaðar af Raforkueftirlitinu.

Raforkueftirlitið setur sérleyfisfyrirtækjum í flutningi og dreifingu á raforku tekjumörk á fimm ára fresti sbr. 12. og 17. gr. raforkulaga. Tekjumörk samanstanda af:

Við setningu er rekstrarkostnaður næstu fimm ára ákvarðaður. Settur rekstrarkostnaður byggir á meðaltali rekstrarkostnaðar viðkomandi sérleyfisfyrirtækis síðustu fimm ára á undan með eins árs töf, nú árin 2020 til 2024. Settur rekstrarkostnaður er svo uppfærður árlega við uppgjör tekjumarka með tilliti til verðlags. Afskriftir og leyfð arðsemi eru jafnframt uppfærð árlega við uppgjör tekjumarka.

Raforkueftirlitið stuðlar að hagræðingu í rekstri flutningsfyrirtækja og dreifiveitna með því að ákvarða leyfð útgjöld og samþykkja breytingar á gjaldskrám. Leyfðu útgjöldin kallast tekjumörk. Þau eru sett á fimm ára fresti og uppfærð þess á milli, meðal annars með hliðsjón af verðbólgu.

Fimm ára tímabilið kallast setning tekjumarka.

Árleg uppfærsla þeirra uppgjör tekjumarka.

Ef fyrirtæki ná að hagræða í rekstri þá eykst hagnaður þeirra á tímabilinu. Á móti lækka tekjumörk á næsta tímabili.

Núverandi tímabil nær frá 2021 til 2025 og næsta tímabil hefst árið 2026.

Við upphaf hvers tímabils er ákveðið hversu mikil hagræðingarkrafa verður gerð til fyrirtækjanna. Til þess er unnin skilvirknisgreining þar sem rekstur fyrirtækjanna er metinn og borin saman við viðmiðin sem gilda í kerfinu.

Bókhald vegna tekjumarka fylgir raforkulögum. Það er að miklu leyti hliðstætt ársreikningum sérleyfisfyrirtækjanna.

Nánari upplýsingar um uppgjör og setningu tekjumarka.

Setning tekjumarka sérleyfisfyrirtækja raforku fyrir tímabilið 2026-2030

Fréttir, opinberar birtingar, starfsmenn og laus störf er að finna á vef Umhverfis- og orkustofnunar.

Menu

Setning tekjumarka sérleyfisfyrirtækja raforku fyrir tímabilið 2026-2030

Sérleyfisstarfsemi

Setning tekjumarka

Hagræðing í rekstri

Skilvirknisgreining