Mikilvægi skilvirkra leyfisveitinga og umbætur í ferlum Orkustofnunar

7 október 2024

Mikilvægi skilvirkra leyfisveitinga og umbætur í ferlum Orkustofnunar

Á ársfundi Orkustofnunar fjallaði Kristján Geirsson, sviðsstjóri sjálfbærrar auðlindanýtingar, um mikilvægi skilvirkra og faglegra vinnubragða í leyfisveitingaferlum, sem eru lykilatriði til að stuðla að sjálfbærri nýtingu auðlinda Íslands. Hann lýsti því hvernig Orkustofnun hefur verið að straumlínulaga og endurbæta verkferla sína til að mæta vaxandi eftirspurn eftir auðlindum, sem helst í hendur við aukna þörf á leyfum fyrir nýtingu auðlinda, svo sem grunnvatns og annarra orkuverkefna.

Glærur Kristjáns má finna hér.

Umbætur í leyfisveitingum Kristján lagði áherslu á að Orkustofnun taki leyfisveitingarhlutverkið alvarlega og vinni að því að tryggja að allar leyfisumsóknir séu faglega unnar og í samræmi við lög og reglur. Meðal breytinga sem hafa verið innleiddar er aukin áhersla á fagleg vinnubrögð og skilvirkni í afgreiðsluferlum, þar sem reynt er að stytta ferla, bæta samskipti og auka gagnsæi. Verkefnið hefur miðað að því að gefa umsækjendum meiri sveigjanleika og skýrleika í því hvað þarf til að fá leyfi, sem hefur dregið úr töfum í afgreiðslu.

Vaxandi ásókn í auðlindir

Kristján kom inn á að eftirspurn eftir auðlindum, sérstaklega grunnvatni vegna landeldis, hafi aukist til muna. Hann lýsti því að Orkustofnun hafi ekki alltaf haft undan aukningu verkefna en vinni að því að mæta þessari áskorun með endurbótum á ferlum sínum. Hann benti á að þó að leyfisveitingar Orkustofnunar séu stundum gagnrýndar fyrir að halda aftur af orkuuppbyggingu, þá sé staðan sú að af 16 virkjunarkostum sem Alþingi hefur sett í nýtingarflokk rammaáætlunar hafi aðeins borist tvær umsóknir um virkjunarleyfi og báðar hafi verið afgreiddar. Hann tók einnig fram að eftir lagabreytingu í rammaáætlun, þar sem stækkun virkjana er í vissum tilvikum undanþegin ákvæðum laganna, hafi aðeins ein umsókn borist, sem einnig hefur verið afgreidd.

Aukin skilvirkni og samræmdir ferlar
Kristján útskýrði að mikilvægt væri að verkferlar væru skýrir og að allir umsækjendur skildu forsendurnar fyrir því að fá leyfi. Það væri ekki nóg að leggja inn umsókn; öll grunnatriði þurfi að vera á hreinu, svo sem samningar við landeigendur, samræmi við skipulag og lokið umhverfismat. Með bættum og skýrari ferlum hefur Orkustofnun getað hraðað afgreiðsluferlum og tekið á áskorunum sem tengjast leyfisveitingum fyrir orku- og auðlindanýtingu.

Framtíðaráherslur og áskoranir

Kristján lagði áherslu á að stofnunin væri stöðugt að vinna að umbótum og samhæfingu leyfisveitinga, meðal annars í samstarfi við Umhverfisstofnun og ráðuneytið. Hann útskýrði að Orkustofnun hefur unnið að því að straumlínulaga ferlana til að þeir verði skilvirkari og gagnsærri fyrir alla aðila. Í því samhengi nefndi hann einnig mikilvægi breytinga á gjaldskrá fyrir leyfisveitingar, sem var sett á laggirnar í samvinnu við ráðuneytið til að bæta ferlið.

Hann tók einnig dæmi um stór verkefni eins og Hvammsvirkjun og Búrfellslund, sem hafa tekið langan tíma í gegnum leyfisferlið vegna flókinna þátta og umfangs verkefna. Þrátt fyrir þessar áskoranir hefur Orkustofnun unnið að því að bæta vinnubrögð sín og samræma ferla til að stuðla að hraðari og skilvirkari afgreiðslu leyfisumsókna.

Næstu skref

Að lokum fjallaði Kristján um framtíðarsýn Orkustofnunar og hvernig leyfisveitingar verða samræmdar á nýjum vettvangi í samstarfi við Umhverfisstofnun og önnur stjórnvöld. Markmiðið er að tryggja skilvirka og sjálfbæra nýtingu auðlinda, þar sem jafnvægi er haldið milli nýtingar og verndunar.

Glærur Kristjáns má finna hér.

Upptöku af fundinum má sjá á eftirfarandi slóð: Upptaka af ársfundi Orkustofnunar 2024.