Í sumar auglýsti Orkusetur Orkustofnunar samkeppnisstyrk fyrir sólarsellum sem allir gátu sótt um óháð lögheimili eða starfsemi.

Raforkuframleiðsla með sólarsellum beint á raforkukerfið á Íslandi er, eins og staðan er í dag, engan vegin fýsileg. Setji notendur hinsvegar upp sellur til að draga úr eigin notkun má segja að ávinningur þrefaldist enda sparar notandinn þá vegna kaupa á raforku, flutnings og skattgreiðslna.  

Í sumar auglýsti Orkusetur Orkustofnunar samkeppnisstyrk fyrir sólarsellum sem allir gátu sótt um óháð lögheimili eða starfsemi. Styrkurinn nemur aldrei meira en 50% af efniskostnaði og er styrkurinn greiddur út eftir á, út frá þeim reikningum sem umsækjandi leggur fram.  

Um samkeppnisstyrk var að ræða og við val á umsóknum var horft til úthlutunarreglna sem fylgdu auglýsingunni. Samkeppnin var mjög hörð og bárust Orkusetri 90 umsóknir sem var langt umfram það sem Orkusetur hafði til umráða í þetta verkefni. 

Lagt var upp með að styrkjum Orkuseturs yrði einkum beint þangað sem hagsmunir notenda og ríkis eru hvað mestir. Verkefni sem hafa forgang eru í þessari röð: Eignir utan samveitna, notendur á dreifbýlistaxta og notendur á rafhituðum svæðum.  

Vegna mikillar aðsóknar fengu öll þau verkefni sem voru í efsta forgangi styrk en ekki var fjármagn til að styrkja fleiri verkefni. Þau verkefni sem fengu styrk voru því ýmist utan samveitna og/eða þar sem raforkuframleiðsla fer fram með dísilrafstöðvum. Draga sólarsellur þar úr olíunotkun og þar með losun gróðurhúsalofttegunda sem samræmist orkustefnu og skuldbindingu ríkisins.  

Úthlutun sólarsellustyrkja Orkuseturs Orkustofnunar

Björn Arnar Hauksson, forstöðumaður gagna og greininga hjá Orkustofnun, fjallaði um mikilvægi gagnaöflunar og greiningar til að styðja við ákvarðanir í orkumálum.

Björn Arnar Hauksson - Stór skref tekin til að taka upplýstar ákvarðanir

Björn Arnar Hauksson, forstöðumaður gagna og greininga hjá Orkustofnun, fjallaði um mikilvægi gagnaöflunar og greiningar til að styðja við ákvarðanir í orkumálum. Á ársfundi Orkustofnunar kynnti hann átta stór umbótaverkefni sem Orkustofnun hefur unnið að undanfarið, sem mynda grunninn að því að stofnunin geti betur stutt markmið stjórnvalda um orkuöryggi, orkuskipti og jafnt aðgengi að orku á landsvísu.

Björn lagði áherslu á mikilvægi þess að bæta aðgengi að gögnum til að tryggja betri ákvarðanatöku varðandi orkuvinnslu, orkuöryggi og orkuskipti. Hann tók sérstaklega fram að skortur á nægum og tímanlegum upplýsingum gæti leitt til orkuskorts, sem sýnir hversu mikilvægt það er að birta gögn með reglulegu millibili og á skiljanlegan hátt.

Raforkuspá og vindorka Björn kynnti nýjustu greiningar Orkustofnunar um hagkvæmni raforkuframleiðslu og rafeldsneytis. Hann lagði áherslu á að Ísland standi frammi fyrir miklum tækifærum í uppbyggingu hagkvæmra vindorkuvera sem gætu stuðlað að framleiðslu rafeldsneytis. Hann kynnti sviðsmyndir þar sem borin var saman hagkvæmni vindorku, vatnsorku og jarðvarma og hversu mikilvægt það er að byggja nýjar virkjanir til að mæta aukinni eftirspurn eftir raforku.

Hann nefndi einnig vænt verð á raforku til ársins 2030, sem er á bilinu 7,5 til 10 kr/kWh í heildsölu, en sagði að verðið velti að miklu leyti á vatnsbúskap miðlunarlóna. Hann benti á að verðspá Orkustofnunar, sem var gefin út í vor, væri byggð á framboðsgreiningu sem myndi hjálpa við að spá fyrir um framtíðarþróun raforkuverðs.

Gagnabirting og ný tækni Björn kynnti einnig áætlanir um stórbætta birtingu gagna fyrir næsta ár. Ný vefsíða Orkustofnunar hefur nú um 250 þúsund síðuflettingar á ári og þar er að finna margvísleg gögn, svo sem kortasjá um jarðhita, upplýsingar um olíunotkun og raforkuöryggi. Hann sagði að aðgengi að þessum gögnum hafi stórbatnað en það séu enn mikil tækifæri til að bæta upplýsingagjöf og ráðgjöf.

Raforkuvísar koma út ársfjórðungslega og veita ítarlegar upplýsingar um raforkuvinnslu, raforkunotkun og raforkuöryggi. Björn benti á að staða raforkuöryggis fyrir almenna forgangsnotendur hafi batnað verulega frá fyrra ári en að skerðingar séu fyrirséðar í vetur og næsta ár fyrir skerðanlega notendur.

Framtíðarsýn og næstu skref Framtíðarsýn Orkustofnunar felst í því að umbylta gagnagrunnum fyrir raforku og jarðhita. Björn lagði áherslu á að samstarf við innlenda aðila eins og orkufyrirtæki, Netorku og Hagstofuna verði lykilatriði í því að birta gögn innan sjö daga, í stað þess að bíða í allt að 16 mánuði eins og tíðkast hefur áður.

Að auki mun ný stofnun Orkustofnunar leggja enn meiri áherslu á að miðla upplýsingum á auðskiljanlegum kortum og myndum, sem nýtast bæði stjórnvöldum og almenningi til að taka upplýstar ákvarðanir. Þetta mun einnig styrkja upplýsingar um jarðhita, sérstaklega varðandi mögulegt framboð, vinnslukostnað og eftirspurn.

Áskoranir og tækifæri Björn taldi að upphaf nýrrar stofnunar í orkumálum yrði áskorun til skemmri tíma, sérstaklega vegna breytinga á upplýsingatækni og skipulagi. Hann sagði mikilvægt að lágmarka tafir á vinnu við kjarnaverkefni til að tryggja að gæði starfseminnar verði áfram mikil.

Til lengri tíma séu gríðarleg tækifæri til staðar, sérstaklega í greiningu gagna og upplýsingatækni. Með nýrri stofnun verði hægt að ná fram aukinni stærðarhagkvæmni og samlegð í vinnu teymisins, sem mun bæta gagnainfrastrúktúr og birtingu upplýsinga, sem munu nýtast öllum hagaðilum í orkumálum.

Upptaka og glærur Upptaka af ársfundi Orkustofnunar, þar sem þessi atriði voru rædd, er aðgengileg á YouTube-slóð. 

Glærur úr fyrirlestri Björns má sjá hér: Glærur Björns Arnars Haukssonar.

Stór skref stigin til að styðja við ákvarðanir í orkumálum

Ávarp orkumálastjóra - Í ræðu sinni fjallaði Halla Hrund einnig um orkustefnu Íslands og mikilvægi rammaáætlunar. Hún nefndi að rammaáætlun tryggi jafnvægi milli nýtingar og verndunar náttúruauðlinda landsins, þar sem mörg stór verkefni í vatnsafli, jarðhita og vindorku eru til skoðunar. Í þessu samhengi benti hún á nauðsyn þess að taka upplýstar og vandaðar ákvarðanir til að tryggja að auðlindir landsins nýtist samfélaginu til lengri tíma litið.

Á ársfundi Orkustofnunar sem haldinn var nýverið, kom fram í máli Höllu Hrundar Logadóttur orkumálastjóra að Ísland sé í einstakri stöðu þegar kemur að nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa. Hún lagði áherslu á að orkuauðlindir landsins hafi eflt efnahag og lífsgæði þjóðarinnar og stuðlað að nýsköpun og þróun sérþekkingar sem nýtist víða um heim. Hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa á Íslandi sé einstakt á heimsvísu og leggi grunninn að framtíðarorkustefnu landsins.

Í ræðu sinni fjallaði Halla Hrund einnig um orkustefnu Íslands og mikilvægi rammaáætlunar. Hún nefndi að rammaáætlun tryggi jafnvægi milli nýtingar og verndunar náttúruauðlinda landsins, þar sem mörg stór verkefni í vatnsafli, jarðhita og vindorku eru til skoðunar. Í þessu samhengi benti hún á nauðsyn þess að taka upplýstar og vandaðar ákvarðanir til að tryggja að auðlindir landsins nýtist samfélaginu til lengri tíma litið.

Einnig var fjallað um mikilvægi þess að efla orkuöryggi landsins í ljósi nýlegra áskorana, þar á meðal óveðra og lágs vatnsbúskapar í miðlunarlónum Landsvirkjunar. Halla minnti á að Orkustofnun vinnur nú að því að auka skilvirkni og uppfæra gögn til að tryggja betra aðgengi að upplýsingum og stuðla að traustara orkuöryggi.

Halla ræddi einnig um framtíðarhorfur vindorku á Íslandi, bæði á landi og sjó, og hvernig stjórnvöld skilgreina svæði fyrir vindorkuver. Hún taldi það mikilvægt að samvinna og sátt ríki meðal allra hagaðila, hvort sem um er að ræða sveitarfélög, náttúruverndarsamtök eða atvinnulífið. Þá séu miklar væntingar til þess að vindorka verði mikilvægur þáttur í framtíðarorkustefnu Íslands.

Halla undirstrikaði einnig mikilvægi samvinnu og samfélagslegrar sáttar í tengslum við nýtingu og vernd auðlinda landsins. Hún hvatti til þess að ákvarðanir í auðlindamálum væru teknar á grundvelli gagna og upplýsinga, með heildarhagsmuni í huga.

Fundurinn var vel sóttur og boðið var upp á fjölbreyttar kynningar og umræður um orkumál, framtíðarsýn og áskoranir. 

Ársfundur Orkustofnunar 2024: Land náttúruauðlinda og áskoranir framtíðarinnar

Loftslagsdagurinn 2024 fer fram 28. maí frá kl. 9 -14 í Norðurljósasal Hörpu og beinu streymi.

Dagskrá Loftslagsdagsins 2024 byggist á fjölbreyttum erindum, umræðum og hugvekjum þar sem einblínt verður á aðgerðir í loftslagsmálum. 

Eyrún Gígja Káradóttir, verkefnastjóri Orkuseturs hjá Orkustofnun, verður með spennandi erindi undir yfirskriftinni „Erum við hætt við orkuskiptin?”

Loftslagsdagurinn hefur fest sig í sessi sem einn helsti viðburðurinn á sviði loftslagsmála á Íslandi. 

Nánari upplýsingar og skráning á https://loftslagsdagurinn.is/.