Rafbílar telja fimmfalt

2.7.2020

Það er þvert á móti því orkunotkun rafbíla telur fimmfalt. Regluverk á þessi sviði er margþætt og Orkustofnun er því ljúft og skylt að skýra helstu atriði í stuttu máli.

Samkvæmt tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins um endurnýjanlegt eldsneyti, nr. 2009/28/EB, og nefnist á ensku Renewable Energy Directive, skulu ríki ná a.m.k. 10% orkuhlutfalli af endurnýjanlegu eldsneyti í samgöngum á landi árið 2020. Ísland er á góðri leið með að ná þeim markmiðum en árið 2019 var hlutfallið 9,2%. Það skiptist svo: lífdísilolía 4,5%, rafmagn 2,8%, etanól 1,1% og metan 0,7%. Við útreikning á hlutfallinu er raforkunotkun rafbíla fimmfölduð þar sem tekið er tillit til þess að rafbílar nýta raforkuna mun betur en hefðbundnir bílar nýta jarðefnaeldsneyti. Raforkunotkun rafbíla er áætluð út frá fjölda skráðra rafbíla og heimahleðsla því tekin með þó hún sé ekki mæld sérstaklega. Einnig er heimilt að margfalda orkugildi eldsneytis sem framleitt er úr úrgangi með tveimur og nýtur metanframleiðslan góðs af því.

Markmið stjórnvalda er að auka hlutdeild endurnýjanlegra orkugjafa á kostnað jarðefnaeldneytis í samgöngum á landi í 10% árið 2020 og 40% árið 2030. Til að ná þessum markmiðum voru meðal annars sett lög um endurnýjanlegt eldsneyti í samgöngum á landi, nr. 40/2013, sem byggja á fyrrnefndri tilskipun. Með lögunum er gerð sú krafa til eldsneytissala að tryggja að minnst 5% af heildarorkugildi eldsneytis sem þeir selja til notkunar í samgöngum á landi á ári sé endurnýjanlegt. Allt endurnýjanlegt eldsneyti er hægt að telja til, þ.m.t. rafmagn, metan, metanól, lífdísilolíu og etanól hvort sem það er innlent eða erlent. Engin íblöndunarskylda er til staðar og hafa olíufélögin því frjálsar hendur um framkvæmdina, svo lengi sem sjálfbærniviðmið eru uppfyllt, en þau gera kröfu um a.m.k. 50% samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda á orkugildi samanborið við jarðefnaeldsneyti.

Ennfremur var sett reglugerð um gæði eldsneytis, nr. 960/2016, og byggði á tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2009/30/EB, sem kveður á um að olíufélög skuli ná 6% samdrætti í losun gróðurhúsaloftegunda á hverja selda orkueiningu. Reglugerðin gerir töluvert ríkari kröfur til olíufélaganna en í lögum um endurnýjanlegt eldsneyti þar sem hún tekur tillit til losunar gróðurhúsloftegunda sem til verða við framleiðslu og notkun endurnýjanlega eldsneytisins. Það eldsneyti sem hefur lítið kolefnisspor hefur þess vegna meira vægi við útreikning á því hlutfalli ólíkt fyrrnefndu 5% hlutfalli.

Árið 2019 taldi rafmagn um þriðjung þess endurnýjanlega eldsneytis sem notað var í samgöngum á landi. Það er því ljóst að Ísland er á góðri leið með að ná markmiðum sínum fyrir árið 2020 og að raf- og tengiltvinnbílar eiga þar sívaxandi hlutdeild.

Jón Ásgeir Haukdal Þorvaldsson

Höfundur er sérfræðingur hjá Orkustofnun

Greinin birtist í Morgunblaðinu 2. júlí 2020